Za nami konferencja podsumowująca działalność SCWEW Kraków
W kwietniu rozpoczął się ósmy, ostatni, etap projektu grantowego „Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW)”. To czas intensywnej pracy, ale też dobry czas na dokonywanie podsumowań tego, co działo się w krakowskim SCWEW przez te dwa lata.
26 kwietnia 2023 roku odbyła się konferencja „Edukacja włączająca w nauce, praktyce i działaniach pilotażowego SCWEW w Krakowie”. Zorganizowana została przez zespół SCWEW we współpracy z Instytutem Pedagogiki Specjalnej, Szkolnej i Kształcenia Nauczycieli Uniwersytetu Pedagogicznego. To, że cieszyła się dużym zainteresowaniem, to jak nic nie powiedzieć – rejestracja musiała być zakończona po trzech dniach po jej otwarciu, gdyż skończyły się miejsca.
Wszystkich obecnych przywitała lider SCWEW - Pani Aneta Garncarz. Głos zabrały również Małopolska Kurator Oświaty – Pani Barbara Nowak, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa ds. Edukacji, Sportu i Turystyki – Pani Anna Korfel-Jasińska, p.o. Z-cy Dyrektora Instytutu Pedagogiki Specjalnej, Szkolnej i Kształcenia Nauczycieli - dr Anna Kwatera oraz reprezentujące Ośrodek Rozwoju Edukacji Pani Kierownik Agnieszka Pietryka, ekspert merytoryczny – Pani Jolanta Nawrocka i specjalista ds. projektów – Pani Emilia Ruta. Podczas otwarcia konferencji zostały także odczytane 2 listy do organizatorów i uczestników – od Pani Minister Marzeny Machałek i od Pana Dyrektora Tomasza Madeja z Ośrodka Rozwoju Edukacji.
Program konferencji został podzielony na dwie sesje: pierwsza, prowadzona przez dr hab. Magdalenę Śmieję-Nęckę, prof. UJ, miała charakter bardziej naukowy, druga, której przewodniczyła dr Anna Rybka, przedstawiała praktyczny aspekt działalności krakowskiego SCWEW oraz doświadczenia nauczycielek ze szkół i przedszkola biorących udział w projekcie, a także spojrzenie z perspektywy rodzica.
Pierwsza prelekcja, wygłoszona przez dr hab. Joannę Kossewską, prof. UP, miała tytuł „Neuroróżnorodny nauczyciel w polskiej szkole”. Słuchacze mogli dowiedzieć się między innym z jakimi trudnościami zmagać się muszą nauczyciele w spektrum autyzmu, ale także jakie mogą być korzyści w związku z zatrudnianiem nauczycieli z ASD. Pani Profesor przybliżyła także założenia projektowe szkoły przyjaznej dla ucznia z ASD (wg M. Mustafa), z uwzględnieniem jego potrzeb sensorycznych, dostosowania treści programowych oraz jak powinna być przyjazna społecznie. W ostatniej części wystąpienia prelegentka przedstawiła wyniki badań własnych ukazujące, że nawet co piąty nauczyciel w polskiej szkole może przejawiać cechy charakterystyczne dla osób w spektrum autyzmu.
Jako drugi dr Michał Gacek zaprezentował temat „Rozwój osobowości osób z zaburzeniami neurorozwojowymi w kontekście edukacyjnym”. Po wyjaśnieniu czym jest znaczenie osobowości przedstawione zostały zaburzenia neurorozwojowe w kontekście edukacyjnym. Po wprowadzeniu Pan Doktor przedstawił teorię Ziglera ze szczególnym zwróceniem uwagi na znajdujące się w niej cechy osobowości, a następnie przedstawił wyniki badań własnych porównujące natężenia specyficznych cech osobowości uczniów szkół specjalnych z niepełnosprawnością intelektualną do wyników osób z ogólnej populacji.
Dr Anna Rybka zaprezentowała temat „Włączanie uczniów w spektrum autyzmu w opiniach nauczycieli przedszkoli i edukacji wczesnoszkolnej”. Zwróciła uwagę na to, jak ważna jest rola przekonań i postaw pedagogów we wdrażaniu inkluzji. Ciekawym jest fakt, że występują zależności pomiędzy postawami wobec inkluzji, a typem niepełnosprawności. Pani Doktor, tak jak jej poprzednicy, przedstawiła wyniki badań własnych dotyczących wiedzy i opinii nauczycieli na temat autyzmu oraz postaw wobec edukacji włączającej. A te postawy są bardzo zróżnicowane.
Ostatnim wystąpieniem w pierwszej sesji był wykład dr Krzysztofa Gerca „Nauczyciel w ekosystemie dziecka z niepełnosprawnością – perspektywa edukacji włączającej”. Przedstawione zostały trzy modele niepełnosprawności (medyczny, biopsychospołeczny oraz społeczny). Pan Doktor nawiązał również do klasyfikacji ICF, której rola może znacząco wzrosnąć w kontekście edukacji włączającej. na koniec prelegent zaprezentował schematy uwarunkowań niepowodzeń inkluzji, jako konkluzję z badań własnych (z perspektywy nauczycieli i uczniów).
Po tak dużej dawce wiedzy wszyscy zostali zaproszeni na przerwę kawową, a w kuluarach dało się rozpoznać duże ożywienie oraz towarzyszące słuchaczom emocje.
Druga sesja rozpoczęła się od przedstawienia zespołu przez Lidera, natomiast pierwszą prelekcją była prezentacja działań SCWEW w Krakowie. W roli prelegenta wystąpił mgr Maciej Bochyński, pełniący rolę eksperta ds. edukacji włączającej. Odwoływano się zarówno do teorii zawartej w „Modelu Funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW)” oraz do praktycznych działań, prezentując ich liczne przykłady oraz konkretne liczby. Na koniec słuchacze mogli poznać dane dotyczące struktury kształcenia uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego w kontekście włączenia w Gminie Miejskiej Kraków. Po wystąpieniu nastąpiła projekcja filmu nagranego z okazji kampanii promocyjnej, ukazującego premierę gry terenowej „Śladami Niezwykłych Ludzi” stworzonej przez zespół SCWEW we współpracy z Ośrodkiem Kultury Kraków-Nowa Huta.
Bardzo ważnym aspektem działalności SCWEW jest funkcjonowanie wypożyczalni i ten temat przybliżyła słuchaczom mgr Justyna Nizińska, ekspert ds. technologii wspomagających. Poruszone zostały ważne kwestie związane z tym, że wypożyczalnia to nie tylko sprzęt i pomoce, a żeby mogła działać trzeba załatwić wiele spraw, które na co dzień mogą umykać uwadze. Osoby znajdujące się w pięknej klimatyzowanej Auli Nowej przy ul. Ingardena 4 mogły się także dowiedzieć, jak przebiegał proces tworzenia, wyposażenia i doposażenia wypożyczalni, jakie kwoty zostały przeznaczone na sprzęt i pomoce, a także zobaczyć przykładowe zdjęcia tego, co zostało zakupione.
Po przedstawicielach zespołu SCWEW mgr Olga Winiarska-Teper - prezes Stowarzyszenia „Jestem ZA” opowiedziała wszystkim o inkluzji oczami rodziców, ich marzeniach i obawach. Swoją prelekcję przygotowała na podstawie rozmów z rodzicami, spotkań grup wsparcia i indywidualnych doświadczeń członków Stowarzyszenia. Z różnych perspektyw przedstawione zostały problemy – zarówno w szkołach, jak i otoczeniu osób w spektrum autyzmu i ich rodzin. Duże poruszenie wśród słuchaczy wywołała informacja, że są szkoły niepubliczne mające w swoich statutach dyskryminujące zapisy. Na koniec przestawione zostały zalety i obawy rodziców w związku z inkluzją oraz ich szkoła marzeń, w której nauczyciele, rodzice i uczniowie czują się dobrze.
Po emocjonującym głosie rodziców, o edukacji włączającej już od przedszkola mówiła mgr Justyna Ziarkowska z Przedszkola Samorządowego nr 9 w Krakowie, gdzie jest nauczycielką, a także koordynatorem współpracującym ze SCWEW Kraków w pilotażu. Zwróciła uwagę na to, dlaczego edukacja włączająca powinna odbywać się już na etapie przedszkolnym, pokazane zostały także działania, które podjęte zostały w Przedszkolu w ramach pilotażu oraz jakie korzyści niosły dla nauczycieli, rodziców i dzieci.
Kolejną prelegentką była dr Agnieszka Korpała, nauczycielka w XXXI Liceum Ogólnokształcącym, która w temacie prezentacji zapytała „Czy matematyka musi być trudna?”. Zwróciła ona uwagę na to, co sprawia, że nauka może być efektywna, ale także na to, co sprawia, że poziom uwagi na lekcji może spadać oraz jakie mogą być inne trudności związane z nauczaniem matematyki, ze szczególnym zwróceniem uwagi na indywidualne potrzeby uczniów. By pomóc sobie i uczniom sugerowała między innymi by mieć odwagę szukać pomocy i dzielić się swoimi doświadczeniami.
W istnie stand-upowym stylu temat „Edukacja włączająca to korzyści dla wszystkich” zaprezentowała kolejna nauczyciela z XXXI LO – mgr Anna Ligas-Kowaluk. Pozytywna energia unosiła się po całej pięknej Auli, gdy opowiadała o celach inkluzji, własnych doświadczeniach oraz korzyściach – zarówno dla uczniów o zróżnicowanych trudnościach w uczeniu się, jak i dla pozostałych, ale także dla nauczycieli, rodziny, społeczności szkolnej oraz szerzej rozumianego społeczeństwa. Anglistka nie bała się także mówić o wyzwaniach związanych z edukacją włączającą oraz dała wskazówki, które jej samej pomagają w życiu i w pracy.
Drugą sesję zamykało wystąpienie mgr Kamili Maj, nauczycielki ze Szkoły Podstawowej nr 58 w Krakowie pt. „Edukacja włączająca w edukacji wczesnoszkolnej – nowe perspektywy dla ucznia, rodzica i nauczyciela”. Zwróciła ona uwagę między innymi na to, że szkoła powinna stwarzać każdemu uczniowi optymalne warunki, wskazała nowe perspektywy dla nauczycieli, rodziców i uczniów wynikające z edukacji włączającej. Przytoczyła też przykłady efektywnych i szybkich działań interwencyjnych i konsultacji, które zespół SCWEW proponował w jej szkole.
Po zakończeniu obu sesji głos zabrała Małopolska Kurator Oświaty, która uczestniczyła w całej konferencji i z uwagą słuchała wszystkich wystąpień. Zwróciła uwagę na to, jak ważną rolę w systemie pełnią szkoły specjalne, zachęcała także do zapoznania się z unijnymi dokumentami związanymi z edukacją włączającą. Powiedziała, że są rozwiązania stosowane w Krakowie, które jej się podobają i część uwag przekaże do Ministerstwa Edukacji i Nauki. Pani Agnieszka Pietryka z Ośrodka Rozwoju Edukacji podkreśliła istotność działań w pilotażu dla konstruowania przyszłych rozwiązań systemowych oraz podziękowała zespołowi SCWEW i uczestnikom konferencji za zaangażowanie.
To był przedostatni akcent tej konferencji. Na sam koniec lider SCWEW podziękowała gościom, prelegentom oraz słuchaczom i zaprosiła wszystkich na obiad do pobliskiego Kwant Bistro.
